Các dấu hiệu phản ứng, dị ứng hoàn toàn có thể nhận biết với các biểu hiện tại da, niêm mạc, đường thở… Có nhiều mức độ phản vệ khác nhau và bất kì ai cũng cần nắm rõ để đề phòng và xử trí kịp thời trong thời gian trước và sau khi tiêm vaccine ngừa Covid-19.
- Máy đo nồng độ oxy máu SpO2 có giúp phát hiện nhiễm Covid-19 không?
- Tiêm vắc xin Pfizer hoặc Moderna Covid-19 có thể giảm 91% nguy cơ nhiễm bệnh
Mách bạn dấu hiệu nhận biết dị ứng, phản vệ khi tiêm vaccine ngừa Covid-19
Các biểu hiện phản vệ sau tiêm ngừa
Thạc sĩ, bác sĩ Đinh Thế Tiến, khoa Nội tổng hợp, Bệnh viện Đa khoa Đức Giang, tổng hợp các biểu hiện phản ứng dựa trên Thông tư 51 của Bộ Y tế về phòng – xử trí phản vệ và tài liệu Cập nhật về phản vệ của Hội Dị ứng thế giới (WAO). Theo đó, phản vệ là phản ứng dị ứng cấp tính, xuất hiện sau vài giây, vài phút hoặc vài giờ sau khi tiếp xúc với tác nhân gây dị ứng, trong trường hợp này là thành phần của vaccine Covid-19.
Các triệu chứng phản vệ không nhất thiết xuất hiện tại tất cả cơ quan cơ thể, mức độ cũng có thể thay đổi rất nhanh chóng. Tuy nhiên bạn hoàn toàn có thể nhận biết thông qua các dấu hiệu đặc trưng gồm:
– Da, niêm mạc nổi ban sần đỏ ngứa, còn gọi là ban mề đay, có cảm giác tê môi, phù nề môi, lưỡi, mi mắt, cảm giác nghẹn, khó nuốt;
– Đường thở hoặc hệ hô hấp sẽ có cảm giác bị khó thở, nghẹn họng, khàn tiếng, nói khó, tức nặng ngực, thở rít, khò khè;
– Có dấu hiệu bị tăng hoặc giảm huyết áp đột ngột so với bình thường;
– Có các dấu hiệu ở hệ tiêu hóa như bị đau quặn bụng, nôn hoặc buồn nôn, đi ngoài phân lỏng;
– Có thể bị choáng, ngất hoặc ngừng tim, ngừng thở (ngừng tuần hoàn).
Nếu bạn có một trong các biểu hiện này xuất hiện nhanh chóng sau tiêm, cần thông báo ngay cho nhân viên y tế tại đó để được cứu chữa kịp thời.
Gợi ý xem thêm:
Tầm Quan Trọng Của Máy Tạo Oxy Y Tế Trong Cuộc Chiến Chống Covid Bài Học Từ Ấn Độ
Các dấu hiệu tiêm vaccine phản vệ độ hai
Phản vệ độ hai rất nguy hiểm, do đó Bộ Y tế khuyến cáo không tiêm chủng cho những người có tiền sử phản vệ độ hai với bất kỳ dị nguyên nào hoặc dị ứng với bất kỳ thành phần nào của vaccine. Do vậy, bác sĩ phải thực hiện khám sàng lọc kỹ càng trước khi tiêm vaccine Covid-19.
Song, có rất nhiều người chưa hiểu về phản vệ độ hai, vì vậy có thể bỏ sót thông tin khi cung cấp cho đội ngũ bác sĩ sàng lọc. Theo bác sĩ Tiến, phản vệ độ hai là khi cơ thể có dấu hiệu phản vệ đã nêu ở trên, ví dụ tại da, niêm mạc kèm theo một trong các dấu hiệu tại hệ hô hấp, hệ tuần hoàn, hệ tiêu hóa; hoặc đơn thuần có triệu chứng tại một cơ quan như đường thở; hệ hô hấp như: khàn tiếng, khó thở, thở rít, khò khè; tại hệ tuần hoàn như tụt huyết áp.
Vì vậy, nếu người được tiêm có bất kỳ dấu hiệu nào trong các dấu hiệu nêu trên, hãy báo ngay cho bác sĩ sàng lọc biết trước khi tiến hành tiêm vaccine.
Hình ảnh minh họa phản ứng dị ứng được bác sĩ Tiến dịch từ nguồn WAO
Hình ảnh minh họa phản ứng dị ứng được bác sĩ Tiến dịch từ nguồn WAO
Các dấu hiệu dị ứng thành phần vaccine
Bác sĩ Tiến cho biết tỷ lệ dị ứng chung với vaccine là rất hiếm, chỉ từ một vài người trên 1 triệu mũi tiêm. Những người dị ứng chủ yếu là do mẫn cảm đối với các thành phần tá dược của vaccine. Các nhà khoa học nhận thấy dị ứng chủ yếu xảy ra với thành phần Polysorbate 80 có trong vaccine của AstraZeneca và PEG có trong vaccine của Pfizer.
Polysorbat 80 là thành phần của một số thuốc sinh học, insulin lantus, thuốc corticosteroid tổng hợp, một số loại vitamin, một dạng vitamin D nhân tạo và có trong các thuốc điều trị bệnh mề đay mãn tính, thuốc tiêm khớp, điều trị giảm đau, chống viêm, rolcatron điều trị loãng xương. Còn PEG là thành phần chính của thuốc nhuận tràng, gel siêu âm.
Một người có thể dị ứng Polysorbat 80 hoặc PEG khi có biểu hiện dị ứng lặp lại với hơn hai loại thuốc hoặc sản phẩm. Hoặc, chỉ dị ứng với một vài dạng, liều của cùng một loại hoạt chất. Ví dụ, dị ứng với thuốc giảm đau dạng tiêm, còn dạng uống có thể sử dụng bình thường; dị ứng với thuốc có thành phần hoạt tính đã loại trừ dị ứng, ví dụ không dị ứng kháng sinh amoxicilin nhưng khi dùng thuốc cũng có bản chất là amoxicillin thì lại bị dị ứng. Hoặc, người đó dị ứng với thuốc, vaccine có chứa PEG hay dẫn xuất của PEG như chất polysorbate 80, poloxamers, một số thuốc được liệt kê ở trên.
Người bị dị ứng không giải thích được căn nguyên, có tiền sử dị ứng liên quan tới phẫu thuật hoặc thực hiện các thủ thuật xâm lấn, ví dụ tiêm, chọc, cũng có khả năng dị ứng Polysorbat 80 hoặc PEG.
Với các thông tin trên, chúng tôi hy vọng sẽ giúp ích được cho bạn trong quá trình trước và sau khi tiêm vaccine ngừa covid 19. Cùng với việc tiêm chủng vaccine, nhớ tuân thủ nguyên tắc 5K để cùng chung tay với đất nước nhanh chóng đẩy lùi dịch bệnh, bạn nhé!
